Sosyal Medya

Makale

Putin’in çok cepheli savaşı: Çeçenistan mı, Suriye mi?

tarihinde yayınlandı.

Rusya nasıl bir oyun oynuyor? Ä°ntihar mı ediyor yoksa yüz yıllık adımlar mı atıyor? Putin’in Türkiye’ye yakın durması sadece bir gösteri mi? 

Batı-Rusya hesaplaÅŸması Türkiye’den nasıl okunmalı? OrtadoÄŸu’ya yoÄŸunlaÅŸan Türkiye; Ukrayna, Gürcistan, Kuzey Kafkasya hattında Avrupa ile Rusya arasındaki satranç oyununun neresinde? Ekonomi ve enerjinin ötesinde Ankara-Moskova iliÅŸkilerinin seyrini nasıl okumalıyız?

Cevabı aranacak çok soru var. Türkiye’de pek popüler olmasa da arada bir bu konulara deÄŸinmekte çok fayda görüyorum. En azından bu tarz iliÅŸkilerin tartışılır hale getirilmesi gerekiyor.

Rusya ile Avrupa BirliÄŸi ya da Rusya ile ABD arasındaki gerilimin zirvesi Kuzey Kafkasların karışmasıdır! Çeçenistan’ın, Dağıstan’ın hareketlenmesidir.

Moskova’nın Kırım ve Ukrayna’ya yönelik müdahaleleri ile Kuzey Kafkaslar arasında derin bir baÄŸlantı vardır. Karadeniz’in kuzeyi Rusya için DoÄŸu Avrupa’dan bile öte stratejik deÄŸerdedir ve Rus anavatanı ile birlikte deÄŸerlendirilir. Kuzey Kafkaslar ise Moskova için en keskin cephelerden biridir ve Güney Kalkanı olarak iÅŸlev görür.

Gürcistan’a yönelik askeri müdahalesi Moskova için Avrupa’ya yönelik bir meydan okumaydı. Güney Kafkaslardaki statükoya kısmen rıza gösteren, bunun karşılığında Kuzey Kafkaslar’daki direniÅŸçi hareketleri ezmesi onaylanan Moskova, kendini toparlar toparlamaz bu zımni anlaÅŸmayı bozdu ve Gürcistan’a saldırdı.

Putin Batı’nın zayıf noktasını iyi biliyor

Ne gariptir ki, ABD ve Avrupa Rusya’nın bu baskınına karşı Gürcistan’ı büyük oranda yalnız bıraktı. O dönem Karadeniz olaÄŸanüstü hareketlenmiÅŸ, ABD ve NATO güçleri Karadeniz’e açılmış, bölgenin yeni bir çatışma alanı olmasından endiÅŸe eden Türkiye, müttefiki olduÄŸu ülkelerin deniz gücünün Karadeniz’e açılmasını sınırlamıştı.

Rusya’yı cesaretlendiren, Ukrayna’ya müdahale etmesine ve Kırım’ı ilhak etmesine zemin hazırlayan olay Gürcistan savaşında Batı’nın elinin ne kadar zayıf olduÄŸunu görmesi oldu. Hazır Kuzey Kafkaslarda düzeni oturtmuÅŸken, çeçen direniÅŸini kırmış ve elini rahatlatmışken Güney KuÅŸağı’na yönelik yeni atılımlara giriÅŸti.

Elbette Ukrayna Avrupa’nın bir aptallığı idi. AB ülkeleri Ukrayna üzerinden Rus nüfuz alanını daraltmak için halkı sokaÄŸa döktü. Ä°kinci Renkli Devrim hayalleri ile ülkeyi ateÅŸe attı. Bir ülke nasıl batırılır, nasıl kurban edilir çarpıcı bir örneÄŸini yaÅŸattı.

Rusya’nın stratejik hamleleri karşısında ise Gürcistan’ı nasıl yalnız bıraktıysa Ukrayna’yı da Rusya’nın insafına terketti. Tabi bütün bunlar hem Gürcistan hem de Ukrayna halkının Batı’ya aşırı güveninin zaafından beslendi.

Önce Çeçenistan, ardından Gürcistan, sonra Ukrayna..

Dikkat ederseniz Rusya önce Kuzey Kafkaslar’daki otoritesini tesis etti. Bu sürece Batılı ülkeler de yardımcı oldu. “Güney’e karışma, Kuzey’de ne yaparsan yap” dendi. Çeçenistan bu ÅŸekilde susturuldu. ABD ve Avrupa’nın stratejik körlüÄŸünün iÅŸi nerelere götüreceÄŸi tahmin edilemedi. Kuzey’de denetimi saÄŸlayan Moskova, Avrupa’yı ÅŸaşırttı ve Güney Kafkaslara yöneldi. Durmadı, Kardeniz’in Kuzeyi’ne, Güney Batı’ya doÄŸru yöneldi. Bu da Ukrayna oldu. Açık söyleyelim, ÅŸu ana kadar Moskova’nın stratejik hamleleri Batı’nın güç hamlelerine üstün çıktı.

Gelecekte neler olacağı bilinmez. Bu denge, güç oyunu daha çok cephe deÄŸiÅŸtirir. ABD ve Avrupa Orta Asya üzerinde gücünü önemli ölçüde sınırladığı Rusya’nın Kafkaslar ve Karadeniz’in Kuzeyi’ndeki hamlelerine ÅŸu ana kadar etkili bir cevap veremedi. Onlar daha günübirlik, pratik reaksiyonlar verirken Moskova ciddi riskler alarak uzun vadeli adımlar atmaya baÅŸladı.

Putin Rusya’sının Suriye ve Ä°ran üzerindeki nüfuzu da göz önüne alındığında nasıl bir gelecek planladığına dair çarpıcı iÅŸaretler çıkıyor ortaya. Ukrayna üzerinden, Kırım üzerinden, Gürcistan üzerinden aşırı tepkiler veren, savaÅŸ dahil her ÅŸeyi açıkça göze aldığını duyuran Rusya intihar mı ediyor, yoksa Batı’yı felç edecek atılımlara mı giriyor?

Çeçenistan karışabilir

Henüz bir restleÅŸmenin ilk dönemindeyiz. Böyle devam ederse, Rusya ile Batı arasındaki salvolar daha da sertleÅŸecek, kriz daha da artacak ve kesinlikle yeni çatışma alanları ortaya çıkacaktır. Çatışma sadece siyasi ya da jeopolitik hamlelerle sınırlı olmayacak, gerçek anlamda sıcak çatışmalar yaÅŸanabilecektir.

Bunun ilk örneÄŸi Kuzey Kafkasya olabilir.

Çünkü bugüne kadar Batı-Rusya iliÅŸkilerinde her kriz etkisini önce bu coÄŸrafyada göstermiÅŸtir. Rusya’nın elini zayıflatma, korkularını besleme senaryoları bu bölge üzerinden yürütülmüÅŸtür. Ukrayna krizi, ardından gelen ağır ekonomik yaptırımlar, son olarak da Putin’in Ankara ziyareti ile enerji koridorlarındaki muhtemel deÄŸiÅŸim sinyalleri bu hesaplaÅŸmanın unsurlarıdır.

Birkaç gündür Avrupa basınında ve siyasi çevrelerinde ErdoÄŸan-Putin zirvesine yönelik tartışmalar Türk medyasında pek ilgi görmese de, ciddi bir endiÅŸenin varlığı hissediliyor. Tabi bu endiÅŸeye baÄŸlı olarak da alttan alta uyarı ve tehdit mesajları da öne çıkabiliyor.

Rusya çok cephede savaşıyor

Türkiye bu aÅŸamada Moskova üzerinde Suriye baskılarını artırabilir. Bu baskı için ÅŸartlar bir daha bu kadar elveriÅŸli fırsatlar sunmayabilir. Putin ülkesini büyük bir hayale koÅŸtururken, ardında zayıf noktalar da bırakıyor. Bu aralıklar iyi takip edilebilir ve ekonomik ortaklıkta yaÅŸanan zirve siyasi alanda da belli bir ölçüde yükseltilebilir. Bunun için iki ülkenin de stratejik hedeflerini açıkça masaya koyup pazarlık düzeyini yükseltmeleri gerekiyor.

Önceki gece Çeçenistan’ın baÅŸkenti Cevherkale’deki baskın haberlerini izlerken hep Rusya-Batı restleÅŸmesinin nerelerde patlak verebileceÄŸini düÅŸündüm. Çeçenistan bu konuda hep ön cephedir. Ä°ÅŸin daha da tuhafı, Suriye’deki savaÅŸ ve rejime verdiÄŸi destek Moskova’ya bir kurÅŸun olarak dönebilir. Bu, hiç de ihtimal dışı deÄŸildir.

Putin’in ardı ardına birçok cephe açması, gücünü ve dikkatini yayması kendisi için bir zaafa, büyük bir sıkıntıya dönüÅŸebilir. Ne kadar akıllı hareket ederse etsin, bu kadar cephede aynı anda baÅŸarılı olması gerçekten de çok zor görünüyor.

YENÄ°ÅžAFAK

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.